ماریو شیفانو، اندی وارهول ایتالیا

ماریو شیفانو

ماریو شیفانو[1] نقاش خودآموخته که بیشتر به خاطر کلاژهای پست‌مدرن با ترکیب تصاویر تبلیغاتی، کاغذهای بسته‌بندی شناخته‌شده‌است، در 20 سپتامبر 1934 در حمص (الخمس) لیبی[2] به دنیا آمد و در جوانی به همراه خانواده به ایتالیا مهاجرت کرد زیرا که لیبی در آن زمان جز مستعمرات ایتالیا بود. وی پس از رها کردن تحصیلات، به عنوان دستیار پدرش، باستان‌شناس و مرمتگر در موزه ویلا جولیا اتروسک[3] فعالیت کرد. وی در ابتدا آثاری به سبک غیر آکادمیک و غیر رسمی خلق کرد که در اولین نمایشگاه انفرادی خود در در رم به نمایش[4] گذاشت.

از او به عنوان اندی وارهول[5] ایتالیا یاد می‌شود، چرا که رم در دهه 1960 تحت تاثیر مانیفست‌های هنرمندان پاپ در آمریکا بود. هنرمندان جوان در ایتالیا رویکردی رادیکال، لحنی تحریک آمیز و مطلق گرایانه، وابسته به سنت قدرتمند و غالب با روشی بی‌قاعده و شخصی اتخاذ کردند.

ماریو شیفانو به طور مداوم با فرهنگ معاصر سروکار داشت ودر انواع مدیا مانند فیلم، موسیقی، عکاسی و نقاشی فعالیت می‌کرد. بین سالهای 1960 تا 1962 مجموعه ای با عنوان  «تک رنگ ها»[6] خلق شد: آثار پوشیده با یک یا دو رنگ صنعتی روی کاغذهای بسته‌بندی چسب زده به بوم، که در تعدادی از آنها رنگ در حال چکه کردن است، روی برخی از آنها عدد یا حرف به صورت جداگانه یا قرینه قرار گرفته‌اند. مجموعه ای که وی را تا قبل از 30 سالگی به عنوان یک نقاش تک رنگ همخوان با فرهنگ پاپ تبدیل کرد. برای اولین بار آنها را در سال 1960 در گالری سالیتای[7] رم در نمایشگاه گروهی و سال 1961 در نمایشگاه انفرادی در گالری تارتارگا[8] به نمایش گذاشت، در همین سال وی برنده جایزه لیسون[9] به عنوان نقاش جوان معاصر شد. با آنکه این مجموعه طرفداران بسیاری داشت اما شیفانو در این باره می‌گوید: «اولین نقاشی های کاملاً زرد که خالی از هرگونه تصویری هستند، چیزی برای گفتن ندارند. آنها همان چیزی هستند که باید باشند، نقاشی زرد فقط نقاشی زرد است، همین و بس. »

سطح نقاشی ها با رنگ های روشن و فاقد تناژ، شبیه صفحه عکاسی، خبر از ظهور تصاویر جدید می‌دهند: این یک فضای جدید برای آزمون و خطا بود، زمینه‌ای برای خلق آثار دیگر. این سطوح به ظاهر خالی به زودی پر از نشانه‌های جدیدی از زندگی مدرن می‌شوند. آنها گام مهمی در پیدایش آثار ماریو شیفانو بودند.

رم در اوایل دهه 1960 با بهره‌مندی از کمک‌های اقتصادی طرح مارشال[10] به شهری با تغییر در الگوی مصرف شهروندان تبدیل شد. شیفانو به مدرسه Piazza del Popolo پیوست. در آن دوران او مجموعه‌ای از آثار خود را با لوگوی شرکت کوکاکولا[11] و اسو[12] منتشر کرد. چرا که وی به علائم، گرافیک و محصولات مصرفی علاقه‌مند بود، این آثار به معروف‌ترین آثار پاپ ایتالیا تبدیل شدند. او ترجیح می‌داد تنها بخش‌هایی از لوگوهای شرکت‌ها و برندها را به جای کل تصور استفاده کند. استفاده از حروف a و c در کوکاکولا سفید روی زمینه قرمز، متفاوت با آنچه که وارهول در اثر بطری های سبز کوکاکولا[13] اجرا کرد. به گفته برخی منتقدان شیفانو با خلق این آثار دست به ساختار شکنی و تقلیل تجاری‌سازی در فرهنگ ایتالیا زد. به ابراز عقیده خود می‌پردازد و در آن از آمریکایی‌شدن در ایتالیای پس از جنگ می‌گوید.

 

 

 

مطمئناً، در دیدگاه سیاسی خود، او اصرار داشت که مردم نباید چیزها را به صورت ظاهری در نظر بگیرند. در اواخر دهه 1960، شیفانو به طور فزاینده‌ای درگیر سیاست‌های چپ شد و مبالغ زیادی پول به گروه‌های ضد دولتی در سرتاسر ایتالیا اهدا کرد.

در طول همین دهه او مجموعه‌ای گسترده از کارهای سیاسی را آغاز کرد و به وسیله فتوگرام[14] به موضوع جنگ ویتنام پرداخت. در اواخر دهه شصت این هنرمند ناسازگار، کاریزماتیک و پر شور شروع به انتقال تصاویر تلویزیونی به طور مستقیم بر روی بوم کرد و آرام آرام از نقاشی به سمت هنر چندرسانه‌ای[15] پیش رفت. عکس‌های فتوگرام بر روی بوم و ساخت فیلم که به نظر می‌رسد علاقه به فیلم در زمان حضور او در نیویورک شدت گرفت.

منصفانه است که بگوییم تولیدات شیفانو در آن یک دهه ـ دهه 1960 ـ غنی‌تر از آن چیزی است که اکثر هنرمندان در طول دوره حرفه‌ای خود تجربه می‌کنند. او در زمینه انتزاع ، هنر پاپ، مفهوم‌گرایی، هنر بی‌پیرایه (آرته پوورا)[16]، نقاشی منظره آثاری خلق کرد.

شیفانو روح راک‌اندرول را به دنیای هنر آورد.  او حتی الهام بخش آهنگ رولینگ استونز، Monkey Man، در آلبوم Let It Bleed بود.

او اغلب بخش‌های بزرگی از مناظر خود را ناتمام می‌گذاشت، به این معنی که بسیاری از کاغذهای بسته‌بندی قابل مشاهده است. آیا این روش او برای تأکید بر این بود که هر چقدر هم که هنرمند متقاعدکننده باشد، نقاشی‌های منظره در نهایت فقط بازنمایی واقعیت هستند تا خود واقعیت؟

نقطه شروع، فضای یک رویداد انکار شده که در آن، چند سال بعد، چهره‌ها، حروف و قطعات نشانه‌هایی از تمدن مصرف‌کننده ظاهر می‌شوند، تصویر موجود در en plein air  تبلیغات ایتالیایی برای فولکس واگن آلمان است.

تصویر سبز دو سوم بالای مستطیل را اشغال کرده‌است. به نظر می‌رسد به شیوه‌ای برای رو نویسی تصویر روی کاغذ استفاده کرده و ماشین و خانواده برداشته شده و یک شکل هندسی جایگزین آنها گشته که به صورت مبهم به یک ماشین شباهت دارد. آیا می‌توان این تصویر را پیوند آلمان و ایتالیا در طول جنگ جهانی دوم دانست یا خیر.

اگرچه شیفانو به طور مداوم سازنده و مورد تحسین منتقدان بود، اما در بیشتر عمر خود با اعتیاد به مواد مخدر دست‌و‌پنجه نرم کرد، عادتی که منجر به دستگیری‌های متعدد شد، که باعث شد این هنرمند به حرفه خود برچسب Maledetto (به ایتالیایی به معنی نفرین شده) بزند. او در 63 سالگی در سال 1998 در رم درگذشت.

---

[1] Mario Schifano

[2] Khoms, Homs

[3] Villa Giulia Etruscan Museum

[4] Galleria Appia Antica

[5]Andy Warhol (1928-1987)

[6] Monochromes

[7] Galleria La salita

[8] Tartaruga Gallery

[9] the Lissone Prize

[10] برنامه ای که جورج مارشال پیشنهاد کرد. پیشنهاد این بود که امریکا برای بازگرداندن ثبات اقتصادی اروپا و بازسازی آن هرچه بتواند بکند….(دانشنامه سیاسی، داریوش آشوری، تهران: مروارید.1373صفحه 63)

[11] Coca-Cola

[12] Esso

[13] Green Coca-Cola Bottles

[14] Photogram

به عکاسی تصاویر بدون دوربین گفته می شود و برای تهیه آن اشیای مورد نظر را روی یک سطح حساس به نور مانند کاغذ عکاسی قرار می گیرند و نوری را که از یک عدسی عبور کرده باشد به طور عمودی به سطح مزبور می تابانند و نتیجه تصویری است که به صورت مثبت و منفی و با کنتراست تاریک و روشن شدید تهیه می شود. اجسام قرار گرفته بر روی کاغذ عکاسی در فتوگرام نهایی به رنگ روشن و قسمتهای منفی به رنگ تیره ظاهر می شوند.

[15] Multimedia

[16] Arte Povera