تئودور ژریکو از پیشگامان برجسته رمانتیسم است که بر اوژن دلاکروا که ممتازترین نماینده‌ی این مکتب است، تاثیر بسیار گذاشت. ژریکو مدتی شاگرد پیرنارسیس گرن[1] و کارل ورنه[2] بود. به مطالعه پیتر پل روبنس[3] پرداخت و در شیوه بکارگیری رنگ و خط، با ژان اگوست دومینیک انگر[4] مخالف و با آنتوان ژان گرو[5] موافق بود و بسیاری از موضوعات معاصر و همچنین مطالعه و نقاشی از اسب‌ها را متاثر از ورنه بود و در آثار گذشتگان به دنبال کشف جنبه‌های گم‌شده نقاشی نِئوکلاسی‌سیسم بود.
دوره کاری و زندگی تئودور ژریکو مقارن با بازه‌ی مهمی در تاریخ؛ فرانسه دوره ناپلئون بود. بستری پرحادثه، بیقرار و در آرزوی مرگ که جملگی یادآور بایرن شاعر انگلیسی است. شاعری که قهرمان زندگی را در وجود خود و اوج این قهرمانی را گذشتن از وجود می‌دانست. ژریکو همگی این حالات را با چنان احساس، هیجان، پیچیدگی در ترکیب‌بندی، عدم تقارن، عقب‌نشینی اریبی در عمق به گونه‌ای حماسی در کنار بکاربردن اسلوب رنگ‌آمیزی و ایجاد جلوه‌های نامتناهی جوی- رنگی، بر تابلو اجرا می‌کند که بیننده نمی‌تواند به راحتی از مقابل آثار وی گذر کند.
در طول زندگی کوتاهش که 33سال بود، توانست با خلق آثار اگرچه به کمیت محدود اما تمام مهارت فنی و ذهنی خود را به نمایش درآورد.
سال 1812 در اثری به نام “افسر گارد امپراطوری[6]” که اولین اثری بود که تئودور ژریکو به نمایش گذاشت، مانند دیگر تابلوها، به جنبه‌های نمایشی و روایی که یکی از شاخصه‌های رمانتیسم است، اشاره دارد و از نِئوکلاسی‌سیسم فراتر می‌رود. یکی از اعضای سواره نظام نیروهای ناپلئون را روی اسب نشان می دهد که برای حمله آماده می شود. با این حال ، به نظر می رسد که اسب از مهاجمی غایب در حال فرار و دورشدن است. این اثر به دلیل ترکیب بی نظیرش با سایر صحنه های نبرد ناپلئونی بسیار متفاوت ظاهر شد.
دو سال بعد، 1814 در اثر دیگری به نام “سوارنظام زخمی[7]” نمایی متفاوت از بازگشت از نبرد و مبارزه‌ی شجاعانه ژنرال مشهور؛ دقیقا چند ماه بعد از سقوط ناپلئون این اثر را به تصویر می‌کشد و به نماد شکست فرانسه و ناپلئون بدل گشت. سواره نظامی یکه و تنها با اسب خویش به سختی در حال پایین آمدن از سراشیبی است که حتی در کنترل خود و اسبش در راه با مشکل روبروست. زخمی بر بدن وی دیده نمی‌شود، شاید منظور از زخمی که با چشم قابل دیدن باشد، نیست، بلکه از حالت، نوع نگاه، حرکت به سمت پایین و حتی کمک گرفتن از غلاف شمشیر هنگام راه رفتن، تاریکی و تیرگی حاکم بر تابلو بتوان بر زخم، سقوط و شکست قهرمان صحه گذاشت. اگرچه این اثر همچون اثر قبلی مورد توجه قرار نگرفت.
[1] Pierre-Narcisse Guerin (1774-1833)
[2] Carle Vernet (1758-1836)
[3] Peter Paul Rubense(1577-1640)
[4] Jean Aguste Dominique Ingres (1780-1867)
[5] Antoine-Jean Gros(1771-1835)
[6] The charging Chasseur
[7] The wounded cuirassier
منابع
- دانشنامه سیاسی( فرهنگ اصطلاحات و مکتب‌های سیاسی)،داریوش‌آشوری، تهران: انتشارات مروارید(1390)
- تاریخ هنر نوین، یورواردورهاروارد آرناسن، ترجمه محمد تقی فرامرزی، تهران: نگارستان کتاب(1389)
- دایره‌المعارف هنر، رویین پاکباز، تهران: فرهنگ معاصر(1389)
- هنر در گذر زمان، هلن گاردنر، محمدتقی فرامرزی، تهران: کاوش‌پرداز(1394)
- در جستجوس زبان نو، رویین پاکباز، تهران: انتشارات نگاه(1389)
- مبانی روشنگری در اندیشه‌های روسو، علی کرباسی‌زاده و فاطمه سلیمانی دهنوی، مجله حکمت و فلسفه، شماره 16(1387)
- هنر مدرنیسم، ساندرا بکولا، ترجمه رویین پاکباز… ] و دیگران [، تهران: فرهنگ معاصر (1390)
- تفتیش عقاید، دبورا بکراش، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران: ققنوس(1387)
- تاریخ تمدن، ویلیام جیمز دورانت، ترجمه احمد آرام… ] و دیگران [، جلد پنجم(رنسانس)، تهران: اقبال، فرانکلین(1337)
- https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/raft-medusa
- https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/opening-doors-spanish-inquisition